Nhịp sống hiện đại ngày nay khiến con người phải đối mặt với những vấn đề về môi trường và sức khỏe. Các nhân tố như khói bụi, ô nhiễm, bức xạ, tiếng ồn…đã và đang hủy hoại làn da chúng ta mỗi ngày mà trong đó các rối loạn về tăng sắc tố cũng góp phần không nhỏ khiến phái đẹp mất đi sự tự tin vào chính bản thân mình. Tăng sắc tố trên da có thể phân bố cục bộ (tăng sắc tố sau viêm, nám) hay rải rác – có liên quan đến rối loạn chuyển hóa, tính trạng bệnh lý có liên quan, ác tính, tự miễn hoặc yếu tố nhiễm trùng.
Phân loại các dạng tăng sắc tố trên da
Bớt nâu
Những vết bớt dạng này thường có màu từ nâu nhạt đến nâu đậm, viền rõ hoặc không, kích thước và số lượng rất đa dạng, xuất hiện ở thời kỳ bào thai với màu sắc cùng kích thước tăng dần theo thời gian và sau 2 tuổi thì hầu như không thay đổi nữa.
Điều trị: laser Q-switched Nd:YAG hoặc laser Q-switched ruby
Nám da
Đây là tình trạng tăng sắc tố sinh ra trên những vùng da phơi nắng thường xuyên, là những đốm tròn nhỏ đối xứng trên khuôn mặt, nhất là những vùng như má, môi trên, cằm và trán. Nám da gồm 3 loại chính: nám thượng bì ở lớp da ngoài cùng, nám trung bì nằm ở giữa lớp thượng bì và trung bì, nám hỗn hợp có ở cả thượng bì và trung bì.
Điều trị:
- Dùng đường bôi: phối hợp hydroquinon 2 – 4%, tretinoin 0,05 – 0,1% và corticosteroid.
- Vitamin C, acid azelaic 20%, acid kojic 1-4%
- Thay da sinh học: α-hydroxy acid (acid glycolic) và acid salicylic
- Siêu mài mòn
- Liệu pháp laser và IPL
Tăng sắc tố sau viêm
Tăng sắc tố sau viêm là một tình trạng da liễu thường gặp và là di chứng của các rối loạn khác về da cũng như các liệu trình điều trị. Các hạt sắc tố thừa này có thể góp phần làm nặng hơn các bệnh lý về da khác như nhiễm trùng, dị ứng, tổn thương cơ học, đáp ứng do thuốc, nhiễm độc quang học, chấn thương do bỏng và bệnh do viêm…
Điều trị:
- Điều trị các vấn đề da tiềm ẩn
- Chống nắng
- Hydroquinon dùng đường bôi
- Kết hợp các thuốc bôi theo công thức Kligman
- Kem chứa vitamin C
- Acid azelaic
- Thay da sinh học với α-hydroxy acid (acid glycolic)
- Liệu pháp laser và IPL: laser Q-switched ruby, alexandrite và Nd:YAG
Tàn nhang (ephelides và lentigines)
Đây là dạng tăng sắc tố rất phổ biến, xuất hiện trên da do tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời (lentigines) hoặc do di truyền (ephelides).
Điều trị:
- Chống nắng
- Thay da sinh học
- Phẫu thuật lạnh
- Liệu pháp laser như laser Q-switched alexandrite và IPL
Dày sừng tiết bã
Dày sừng tiết bã là dạng khối u lành tính thường gặp nhất ở người già, được sinh ra từ sự tăng sinh các tế bào biểu bì và rất đa dạng về mặt lâm sàng.
Điều trị:
- Ammonium lactate và alpha hydroxy acid
- Kem tazarotene 0.1%, hydrogen peroxid 40%
- Phẫu thuật lạnh
- Electrodesiccation và curettage
- Shave biopsy (dùng dao bào mỏng vùng da bất thường)
- Liệu pháp laser hoặc siêu mài mòn
